Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemi ve Arıtım Yöntemleri

Hemodiyaliz Su Arıtma Sistemleri

Diyalizde neden su arıtmaya ihtiyacımız var?

Diyalizde su dört farklı amaç için kullanılır:

• Karıştırma konsantresi
• Diyalizat yapmak
• Diyalizörün yeniden işlenmesi
• Konsantre sürahileri yıkamak

Normal bir insan vücudu sağlıklı olduğunda içme suyundaki zararlı maddeleri bertaraf edebilir. Sindirim sistemi, bağışıklık sistemi ve böbrek bu toksinlerin korunmasına veya atılmasına yardımcı olur. Diyalize giren hastalar bu korumaya sahip değildir. Diyalizde kan, diyalizatör membranından diyalizatla temas eder. Kirlenmiş su hastalığa veya ölüme neden olabilir. Bu nedenle su, su arıtma sistemlerinden geçirilir.

Su evrensel çözücüdür. Yağış sırasında su havayla temas ederek toprağa ulaşır. Havadan karbondioksit (CO₂), kükürt dioksit (SO₂) ve diğer kirleticilerle karışır. Karaya ve toprağa ulaştığında, kalsiyum (Ca²⁺), magnezyum (Mg²⁺), diğer elementler ve tuzlar, endüstriyel atıklar ve yüzey aktif maddeler gibi kirletici maddeleri de içine alır.

Peki, musluk suyunda bulunan kirlilik türleri nelerdir?

Musluk suyunda bakteri, virüs, pestisitler, deterjan, magnezyum, kalsiyum, hidrokarbon, klor, endüstriyel atık vb. gibi çeşitli kirlilikler vardır. Bu kirlilikler suyun kaynağına bağlıdır:

                   1. Yeraltı suyu

Yeraltı suyu, kuyulardan ve kaynaklardan gelen sudur. Demir, kalsiyum ve magnezyum gibi birçok iyon içerir, ancak yüzey suyundan nispeten daha düşük mikrop içerir.

                    2. Yüzey suyu

Yüzeysel su kaynakları genellikle göller, göletler, nehirler ve rezervuarlardır. Daha düşük iyonlar içerir; ancak, daha yüksek pestisitler, endüstriyel atıklar, kanalizasyon ve mikroplar.

Bazı safsızlıkların toksik etkileri nelerdir?

Üretilen saf su kalitesi hasta sağlığı için çok önemlidir. Ancak su kalitesi diyaliz için gerekli kalitede olmadığında, sudaki toksik maddeler nedeniyle oldukça tehlikeli olan diyaliz hastalarında endikasyonlar ortaya çıkmaktadır.

Diğer bazı belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Ensefalopati
• Septisemi, pirojenik reaksiyonlar
• Kronik inflamasyon sendromu
• Çeşitli elementlerin komplikasyonları
• β2-mikroglobulin amiloidozu
• Ateroskleroz
• Yetersiz beslenme
• Nanobakteriler ve vasküler kalsifikasyon

Hemodiyaliz için suyu arıtmak için kullanılan yöntemler nelerdir?

Hemodiyalizde su, aşağıda belirtilen ünitelerin kombinasyonu kullanılarak arıtılır:

• Filtreleme
• Adsorpsiyon
• İyon değişimi
• Ters ozmoz (RO)
• Ultraviyole (UV) dezenfeksiyon

Hemodiyaliz su arıtma sisteminin bileşenleri nelerdir?

• Partikül filtrasyonu
• Su tankları
• Hidrofor pompaları
• Geri akış önleme
• Sediment filtresi
• Mikrofiltrasyon
• Aktif karbon filtresi
• Su yumuşatıcı
• Örnekleme valfi ve basınç kontrolü
• Ters ozmoz (RO)
• Deiyonizasyon (DI)
• UV ışığı
• Mikron altı filtre
• Dağıtım sistemi döngüsü

Sıcaklık ve pH

Ters ozmoz membranları için ideal sıcaklık 25 °C'dir. Daha düşük sıcaklıklarda, RO membranları daha düşük hacimli ürün suyu üretir. Ancak daha yüksek sıcaklıklarda membranlar zarar görebilir. Hemodiyaliz su arıtma sisteminde besleme suyu için ideal pH 5.0-8.5'tir. pH 8,5'ten yüksekse, pH'ı düşürmek için az miktarda asit enjekte etmek için kimyasal bir dozlama sistemi kullanılabilir.

   1. Sediment (tortu) filtresi

Multimedya filtresi en yaygın tortu filtresidir ve farklı büyüklükte kaya katmanlarına sahiptir. Bu farklı büyüklükteki kayalar nedeniyle filtrasyon ünitesine multimedya filtresi de denir. Bu üniteler 20 mikron ve bazen 10 mikrona kadar düşük partikülleri arıtabilirler. Bir tortu filtresi, sudaki bulanıklığa neden olan parçacıkları giderir. Bu parçacıklar, aktif karbon ortamını tıkayabilir ve kullanılmazsa yumuşatıcı reçineye ve RO membranlarına zarar verebilir. Multimedya filtreleri, farklı boyutlarda tipik olarak kömür (antrasit), kum (kuvars) ve granat olmak üzere birden çok ortam katmanından oluşur.

   2. Karbon filtresi

Aktif karbon (GAC), su arıtma sistemlerinde sudan klor ve kloramini uzaklaştırmak için kullanılır. Bu ajanlar, mikrobiyolojik büyümeyi önlemek için genellikle musluk suyuna küçük miktarlarda eklenir. Ancak arıtılmış sudaki klor ve kloraminleri gideremezsek, diyaliz hastalarında ciddi hemolitik anemiye yol açabilir. Ayrıca, serbest klorun belirli ters ozmoz membranlarını bozduğu ve membranlarda deliklere yol açarak uygun filtrasyonun başarısız olmasına neden olduğu bilinmektedir.

Karbon filtreler ayrıca adsorpsiyon yoluyla organik maddeleri, koku üreten malzemeleri, pestisitleri ve endüstriyel solventleri de uzaklaştırır. Adsorpsiyon, sıvıların, gazların veya asılı malzemelerin bir yüzeye yapışması işlemidir. Giriş suyunun kalitesine göre sistemde bir veya iki karbon tankı olabilir. İki tankın seri olarak kurulması durumunda, ilk tank çalışan, ikinci tank yedek olarak adlandırılır. İki tankın seri olarak kullanılması, besleme suyundaki klorun çok etkili bir şekilde giderilmesini sağlar ve karbon tanklarından birindeki arıza durumlarının arıtılmasını garanti eder.

Boş Yatak Temas Süresi (EBCT)

EBCT, suyun karbon tanklarından akması için geçen süredir. AAMI'ye göre, aktif karbon tanklarında 10 dakikalık bir EBCT etkilidir.

   3. Su yumuşatma

Suyun sertliğini gidermek için su yumuşatma kullanılır. Suyun sertliği kalsiyum (Ca²⁺) ve magnezyum (Mg²⁺) varlığından kaynaklanmaktadır. Bu elementler karbonat, sülfat veya fosfat formlarında suda sertliğe neden olur. Sert su sendromu, diyalizat hazırlamak için sert su kullanılmasının neden olduğu, diyaliz sırasında bulantı ve kusmaya, aşırı halsizliğe ve kan basıncında beklenmeyen değişikliklere neden olabilen diyaliz kaynaklı bir hastalıktır.

Su yumuşatma, iyon değişimi adı verilen bir mekanizma ile sudaki sertliği giderir. Yumuşatma tanklarının içinde kullanılan reçine, iyonları daha fazla değiştiremez hale geldiği doyma noktasına kadar iyonları değiştirebilir. Bu noktada, reçinenin yüzeyini serbest bırakmak, yeniden aktive etmek ve sertlik gidermeye hazırlanmak için esas olarak sodyum klorür (NaCl) olmak üzere tuz (tuzlu su) ile rejenerasyon gereklidir.